پاداش عفت :: بـــصـــائـــــــر

قَالَ الامام عَلِی (علیه السلام): «مَا المُجَاهِدُ الشَّهِیدُ فِی سَبِیلِ اللّهِ بِأَعْظَمَ أَجْراً مِمَّن قَدَرَ فَعَفَّ لَکَادَ العَفِیفُ أَنْ یَکُونَ مَلَکاً مِنَ الْمَلاَئِکَةِ».(1)
امام علی (علیه السلام) فرمودند: مجاهدی که در راه خدا شهید می شود، اجرش بیش از کسی نیست که قادر بر گناه است، ولی مرتکب گناه نمی شود; نزدیک است که شخص عفیف، ملکی از ملائکه باشد.
شرح حدیث:
مقام شهدا در اسلام بسیار بالاست و مقامی بالاتر از آن نیست. قرآن تعبیری دارد که در مورد هیچ کس در قرآن چنین تعبیری نیامده است: «(وَلاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتاً بَلْ أَحْیَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ); (ی پیامبر) هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شده اند مردگانند! بلکه آنان زنده اند و نزد پروردگارشان روزی داده می شوند».(2)
مخاطب در این آیه پیامبر است و تعبیراتی در آن است که در مورد هیچ کس نیامده است. در احادیث هم به شهدا خیلی اهمّیّت داده شده است; مرحوم کلینی روایتی از پیامبر(صلی الله علیه وآله) نقل می کند:
«فَوْقَ کُلِّ ذِی بِرِّ بِرٌّ حَتَّی یُقْتَلَ الرَّجُلُ فِی سَبِیلِ اللهِ فَإِذَا قُتِلَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَلَیْسَ فَوْقَهُ بِرٌّ ; بالاتر از هر خوبی ، خوبی است تا جایی که شخصی در راه خدا کشته شود، پس اگر در راه خدا کشته شد بالاتر از آن خوبی نیست».(3)
تعبیری هم مولا علی (علیه السلام) در ذیل نامه مالک اشتر دارد و می فرماید: «وَ أنَا أسْئَلُ اللهَ بِسِعَةِ رَحْمَتِهِ وَ بِعَظِیمِ قُدْرَتِهِ أنْ یَخْتِمَ لِی وَ لَکَ بِالسَّعَادَةِ وَالشَّهَادَةِ; و از رحمت واسعه الهی و قدرت عظیمش می خواهم که پایان کار من و تو را به سعادت و شهادت ختم کند».(4)
آآیات و روایات متعدّد دیگری هم در این زمینه وجود دارد که نشان دهنده مقام والی شهداست.
از سوی دیگر در اسلام معنی شهادت بسیار گسترده است. معنی شاخص آن، این است که در راه خدا، در معرکه جنگ کشته شود; که داری احکام خاصّی است، به طوری که اگر در بیرون معرکه باشد بعضی از آن احکام را ندارد در عین حال که شهید است.
ولی معنی دیگری هم دارد که مطابق آن، مفهوم وسیعی پیدا می کند; یعنی هر کسی که در راه انجام وظیفه الهی بمیرد، شهید است. به عنوان مثال: «مَنْ قُتِلَ دُونَ مَالِهِ فَهُوَ شَهِیدٌ; کسی که در دفاع از اموالش کشته شود شهید است»(5); و «مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی فِرَاشِهِ وَ هُوَ عَلَی مَعْرِفَةِ حقٍّ مِنْ رَبِّهِ وَ حَقِّ رَسُولِهِ وَ أهْلِ بَیْتِهِ مَاتَ شَهِیداً; هر کسی از شما در راه دفاع از ناموس خود کشته شود، در حالی که حقّ پروردگار، رسول خدا و اهل بیت (علیهم السلام) را بشناسد، شهید از دنیا رفته است»(6); و «مَنْ مَاتَ عَلَی حُبِّ آلِ مُحَمَّد(صلی الله علیه وآله)مَاتَ شَهِیداً; کسی که بر دوستی آلپیامبر(صلی الله علیه وآله) از دنیا برود شهید است»(7); چون در راه وظیفه، که دوستی اهلبیت(علیهم السلام) همراه با عمل است از دنیا رفته است; پس معنی شهادت وسیع و گسترده است، بنابراین شهادت مفهوم جامعی پیدا می کند.
مطابق این بیان، حضرت علی (علیه السلام) می فرماید کسی که در راه خدا شهید و به خون خود آغشته می شود، از کسی که قادر بر گناه است ولی به خاطر خدا از آن چشم می پوشد بالاتر نیست; بنابراین هر روز انسان می تواند ثواب شهید را داشته باشد.
«عفیف» در اینجا فقط به معنی چشمپوشی از لذّت جنسی نیست; بلکه چشم پوشی از هر گناهی را عفّت می گویند. به عنوان مثال تمام وسایل گناه بری حضرت یوسف(علیه السلام)فراهم بود ولی چشم پوشی کرد و دو جمله گفت: «(قَالَ رَبِّ السَّجْنُ أَحَبَّ إِلَی مِمَّا یَدْعُونَنِی إِلَیْهِ وَ إِلاَّ تَصْرِفْ عَنِّی کَیْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَیْهِنَّ وَ أَکُنْ مِّنَ الْجَاهِلِینَ); (یوسف) گفت: پرودگارا زندان نزد من محبوبتر است از آنچه اینها مرا بسوی آن می خوانند و اگر مکر و نیرنگ آنها را از من بازنگردانی به سوی آنان متمایل خواهم شد و از جاهلان خواهم بود».(8)
و یا آسیه همسر فرعون، تمام امکانات در اختیارش بود و می توانست مشرک باشد و در کنار فرعون زندگی کند. ولی چشم پوشی کرد، «(إذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِنْدَکَ بَیْتاً فِی الجَنَّةِ وَ نَجِّنِی مِنْ فِرْعَونَ وَ عَمَلِهِ); در آن هنگام که گفت: پروردگارا، خانهی بری من نزد خودت در بهشت بساز و مرا از فرعون و کار او نجات ده»(9)، چنین انسان هایی داری مقام شهید هستند.
دلیل اینکه این افراد داری مقام شهید هستند روشن است، چون ما می گوییم «جهاد اکبر»، جهاد با نفس است پس کسی که در میدان جهاد اکبر باشد مانند کسی است که در میدان «جهاد اصغر» بوده، بلکه بالاتر از آن است.
راه خدا و رسیدن به قرب الی الله و مقام صالحان و مقام شهیدان، روشن ولی پیمودن آن مشکل است. باید به خدا توکل کنیم، به خصوص ما در زمانی زندگی می کنیم که وسایل گناه زیاد است و دسترسی به آن آسان شده است، پس باید سعی کنیم که خود، خانواده و جامعه را از ارتکاب به گناه حفظ کنیم.